Έχει ντουέντε η σύγχρονη ροκ;

Ο Νικ Κέηβ σε διάλεξή του πάνω στο ερωτικό τραγούδι, μεταξύ άλλων, αποπειράται ν’ απαντήσει το παραπάνω ερώτημα:

«Πόση ομορφιά κρύβει η ιδέα ότι δημιουργούμε οι ίδιοι τις προσωπικές μας καταστροφές! Όλοι έχουμε την ανάγκη να δημιουργήσουμε και ο θρήνος είναι μια δημιουργική πράξη. Το ερωτικό τραγούδι είναι θλιμμένο, είναι ο ήχος της ίδιας της θλίψης. Όλοι βιώνουμε μέσα μας αυτό που οι Πορτογάλοι αποκαλούν saudade, το οποίο μεταφράζεται ως μια ανεξήγητη αίσθηση λαχτάρας, μία ακατονόμαστη και αινιγματική νοσταλγία, και είναι αυτό το συναίσθημα που ζει στη σφαίρα της φαντασίας και της έμπνευσής μας και αποτελεί το έδαφος που ευδοκιμεί το ερωτικό τραγούδι, καθώς τα άσματα της αγάπης είναι το φως του Θεού που εκρήγνυται βαθιά μέσα απ’ τις πληγές μας.Στη λαμπρή του διάλεξη με τίτλο «Θεωρία και Λειτουργία του Ντουέντε» ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα επιχειρεί να ρίξει φως στη μυστηριώδη και ανεξήγητη μελαγχολία που ζει στην καρδιά συγκεκριμένων έργων τέχνης.»Ό,τι έχει σκοτεινό ήχο, έχει ντουέντε», λέει, «αυτή τη μυστήρια δύναμη που όλοι νιώθουν αλλά κανείς φιλόσοφος δεν μπορεί να εξηγήσει.» Στη σύγχρονη ροκ, το πεδίο στο οποίο δουλεύω, η μουσική τείνει λιγότερο να έχει τη δίκη της αεικίνητη τρεμάμενη ψυχή, τον καϋμό για τον οποίο μιλά ο Λόρκα. Έξαψη: συχνά, οργή: μερικές φορές, αλλά αληθινό ντουέντε: σπάνια. Ο Μπομπ Ντύλαν το είχε πάντα. Ο Λέοναρντ Κόεν καταγίνεται ειδικά μ’ αυτό. Kυνηγά σαν μαύρο σκυλί τον Βαν Μόρισον που, όσο κι αν  προσπαθεί, δεν γλιτώνει από δαύτο. Ο Τομ Γουέητς κι ο Νιλ Γιάνγκ μπορούν να το επιστρατεύσουν. Στοιχειώνει την Πόλι Χάρβεϊ. Οι φίλοι Ντέρτι Θρι έχουν καντάρια απ’ ελόγου του. Είναι κάτι που εμπνέει τους Σπιρiτσουαλάιζντ. Οι Τίντερστικς το ζητούν απελπισμένα, αλλά εν γένει φαίνεται πώς το ντουέντε είναι πολύ εύθραυστο για να επιβιώσει της βαρβαρότητας της τεχνολογίας και της αύξουσας επιτάχυνσης της μουσικής βιομηχανίας. Ίσως να μην υπάρχει αρκετό χρήμα στον καϋμό, να μη δίνει αρκετά δολλάρια το ντούεντε. Το ντουέντε χρειάζεται χώρο ν’ αναπνεύσει. Η μελαγχολία σιχαίνεται τη βιασύνη κι αρμενίζει στη σιωπή. Πρέπει κανείς να τη χειρίζεται με προσοχή.Όλα τα ερωτικά κομμάτια οφείλουν να περιέχουν ντουέντε. Το ερωτικό τραγούδι δεν είναι ποτέ πραγματικά χαρούμενο. Πρέπει πρώτα να εναγκαλιστεί την προοπτική του πόνου. Τα τραγούδια που μιλούν γι’ αγάπη χώρις να εμπεριέχουν στο στίχο τους πόνο ή αναστεναγμό δεν είναι τραγούδια αγάπης αλλά τραγούδια μίσους μεταμφιεσμένα σε τραγούδια αγάπης, και δεν είναι να τα εμπιστεύεσαι.[…]

Ο Λου Ριντ στο αξιοσημείωτο κομμάτι του «Perfect Day» καταγράφει σε ημερολογιακή μορφή τα γεγονότα που συνθέτουν την «Τέλεια Μέρα». Είναι μια μέρα που συντονίζεται με την κραταιή ομορφιά του έρωτα, όπου αυτός και η αγαπημένη του κάθονται στο πάρκο, πίνουν κρασί, ταϊζουν τα ζώα στο ζωολογικό κήπο, πηγαίνουν σινεμά κλπ., μα είναι οι στίχοι στη τρίτη στροφή -«Νόμισα πως ήμουν κάποιος άλλος, κάποιος καλός κι ενάρετος»,  που μεταμορφώνουν το κατά τ’ άλλα συναισθηματικό τραγούδι στο θρίαμβο μελαγχολίας που είναι.[…] Το τραγούδι αυτό ξεπηδά από το κενό του εφήμερου εαυτoύ ντυμένο απώλεια και λαχτάρα.»

[μτφρ. kyoko k.]

Το χαρακτικό του Ντύρερ «Melancholia I» που βλέπεις πιο πάνω κατά μία άποψη τιτλοδοτήθηκε έτσι αναφερόμενο στην Melancholia Imaginativa, την πρώτη από τις τρεις μορφές μελαγχολίας κατά τον Κορνήλιο Αγρίππα, αυτή κατά την οποία η φαντασία πρυτανεύει της λογικής, η ίδια που διακατείχε όλους τους καλλιτέχνες της εποχής του.

«She moves through incommunicable ways»
Edward Dowden-Durer’s Melencolia