Salt-N-Pepa, Κούνα τον απαυτό σου

Απόσπασμα από το κείμενο «Μην εμπιστεύεσαι ποτέ έναν μεγάλο πισινό κι ένα χαμόγελο» της Tricia Rose, το οποίο περιλαμβάνεται στην έκδοση Bring the Noise: Δεκαπέντε κείμενα για το χιπ χοπ.

Οι μαύρες ράπερ αμφισβητούν τις αντιλήψεις των αντρών για τη γυναικεία σεξουαλικότητα και ευχαρίστηση εκφράζοντας δημόσια τη σωματική και σεξουαλική ελευθερία τους. Το βιντεοκλίπ του «Shake Your Thang» («Κούνα τον απαυτό σου») των Salt-N-Pepa, το οποίο ερμηνεύουν με τη συνοδεία της χορευτικής ομάδας των E.U., είναι μια εξαιρετική λεκτική και οπτική απεικόνιση της έμφυλης αντίστασης των μαύρων γυναικών. Τόσο οι στίχοι όσο και το βίντεο έχουν ως θέμα τον σεξουαλικό χορό των Salt-N-Pepa και τις αντιδράσεις που προκαλεί. Στην πρώτη στροφή τις βρίσκουμε σε ένα κλαμπ να κουνάνε «τον απαυτό [τους] σε ένα φάνκι μπιτ» σοκάροντας τους θαμώνες του μαγαζιού. Με περίσσιο ύφος, οι Salt-N-Pepa τραγουδούν: «Είναι ο δικός μου απαυτός, θα τον κουνώ όπως θέλω εγώ, προκλητικά λιγάκι και με σεξαπίλ». Το ρεφρέν, το οποίο τραγουδά ένας άντρας μέλος των E.U., πάει ως εξής: «Κούνα τον απαυτό σου, κάνε ό,τι θες, ποιος είμαι εγώ για να σου πω πώς να χορέψεις στον ρυθμό. Είν’ ο δικός σου απαυτός, κάνε ό,τι θες, δεν θα σου πω εγώ πώς να χορέψεις στον ρυθμό».

Στο βίντεο οι Salt-N-Pepa ανακρίνονται από την αστυνομία, αφού πρώτα έχουν συλληφθεί επειδή χόρευαν άσεμνα. Περιπολικά της αστυνομίας της Νέας Υόρκης σταματούν μπροστά από το στούντιο όπου γυρίζεται το βιντεοκλίπ και αστυνομικοί (τους οποίους παίζουν οι ράπερ Kid-N-Play και ο παραγωγός τους Herbie Luv Bug) περνούν στις κοπέλες χειροπέδες και τις παίρνουν μαζί τους στο τμήμα. Εκεί, κατά τη διάρκεια της φωτογράφησής τους, οι Salt-N-Pepa στέλνουν φιλιά στον καμεραμάν καθώς κρατάνε τις πινακίδες με τα στοιχεία της σύλληψής τους. Στην αίθουσα της ανάκρισης οι Kid-N-Play και ο Herbie ρωτάνε με αυταρχικό τρόπο: «Τι θα κάνουμε μ’ αυτό τον πρόστυχο χορό;». Η Pepa σηκώνεται, αρπάζει τον Herbie από τη γραβάτα και γρυλίζει: «Θα κάνουμε ό,τι γουστάρουμε». Έκπληκτος από την αυτοπεποίθηση της ράπερ, ο Herbie κοιτάζει προς την κάμερα σοκαρισμένος.

Οι σκηνές της ανάκρισης, που έχουν αρκετά στοιχεία σλάπστικ, συνδέουν τις διάφορες παράλληλες ιστορίες. Στις σκηνές όπου οι Salt-N-Pepa παίζουν και χορεύουν με μια ομάδα γυναικών παρεμβάλλονται σκηνές με άντρες χορευτές, σκηνές με άντρες και γυναίκες να χορεύουν μαζί με τους Kid-N-Play, σκηνές με τον τραγουδιστή των E.U. να βγάζει λόγο ως εκπρόσωπος του κινήματος «Λευτεριά στις Salt-N-Pepa» καθώς και σκηνές με διαδηλώτριες και διαδηλωτές μπροστά από το αστυνομικό τμήμα να ζητούν την αποφυλάκιση των δύο κοριτσιών. Όταν δεν μαζεύει υπογραφές, ο τραγουδιστής των E.U. τραγουδά το ρεφρέν πίσω από ένα πόντιουμ, σαν να δίνει συνέντευξη τύπου. Η γωνία της κάμερας στα πλάνα του χορού μάς δίνει την εντύπωση ότι γίνονται ταυτόχρονα διάφορα πάρτι στο πάρκο και στη γειτονιά. Οι Salt-N-Pepa κουνάνε τους πισινούς τους προς την κάμερα και η μία προς την άλλη ενώ ραπάρουν: «Το τζιν μου είν’ εφαρμοστό/ Μου τονίζει τον πισινό» και «Μ’ αρέσει να χορεύω χιπ χοπ παρέα μ’ έναν χορευτή κουκλί/ Είναι ο δικός μου απαυτός, θα τον κουνάω σαν τρελή/ Δεν θα μου πεις πώς να παρτάρω, είν’ ο δικός μου χορός/ Ναι, και το δικό μου σώμα».

Η δύναμη του βιντεοκλίπ πηγάζει κυρίως από την ασέβεια την οποία δείχνουν οι Salt-N-Pepa προς τους ηθικολογικούς έμφυλους περιορισμούς που τους έχουν επιβληθεί ως γυναίκες. Όχι μόνο χλευάζουν όσους ηθικολογούν για το πώς πρέπει να εκφράζονται οι γυναίκες, αλλά φαίνεται και να το καταδιασκεδάζουν. Θα πρέπει εδώ να διαχωρίσουμε την περιφρόνησή τους για τους ηθικούς και έμφυλους περιορισμούς που επιβάλλονται στις γυναίκες από την αμφισβήτηση των φαινομενικά έμφυλα ουδέτερων νόμων εναντίον του δημόσιου γυμνισμού. Οι Salt-N-Pepa τελικά αποφυλακίζονται επειδή ο χορός τους δεν ήταν παράνομος (όπως λένε οι ίδιες, «Μπορούμε να είμαστε ξεδιάντροπες, αλλά δεν μπορούμε να κυκλοφορούμε γυμνές»). Όμως, ο «πρόστυχος χορός» τους βάζει σε πειρασμό τον άντρα τηλεθεατή, ο οποίος πιθανώς θα παρερμηνεύσει τη σεξουαλική τους ελευθεριότητα ως ανοιχτή σεξουαλική πρόταση. Οι ράπερ ξεκαθαρίζουν ότι δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο: «Ένας άντρας ακουμπά το σώμα μου; Προσοχή!». Με αυτό τον τρόπο, οι Salt-N-Pepa θέτουν τα όρια μεταξύ της απροκάλυπτης έκφρασης της γυναικείας σεξουαλικότητας και της εικασίας ότι αυτού του είδους η έκφραση έχει σκοπό να προκαλέσει την προσοχή των αντρών. Το «Κούνα τον απαυτό σου» μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις, αλλά αυτό δεν πρέπει να εμποδίσει τις γυναίκες να κάνουν αυτό που τις προτρέπουν οι Salt-N-Pepa όποτε και όπως θέλουν.

Στο τέλος του βίντεο επιστρέφουμε στην αίθουσα της ανάκρισης για μια τελευταία φορά. Ο Herbie δέχεται ένα τηλεφώνημα και ακολούθως ανακοινώνει την αποφυλάκιση των δύο γυναικών. Οι κατηγορίες εναντίον τους είναι αβάσιμες. Οι Salt-N-Pepa βγαίνουν κουνιστές και λυγιστές από το αστυνομικό τμήμα και λένε γελώντας: «Σας το ’χαμε πει». Η επιδρομή της αστυνομίας και η σύλληψη των δύο κοριτσιών καταδεικνύει με τον πλέον σαφή τρόπο την πραγματική, άτυπη ωστόσο θεσμοποιημένη αστυνόμευση της σεξουαλικής έκφρασης των γυναικών. Το βιντεοκλίπ απευθύνεται στις μαύρες γυναίκες, τις καλεί να εκφράζονται ανοιχτά και δημόσια, παίρνει ως δεδομένο ότι η κοινότητα στηρίζει την ελευθερία τους και εστιάζει ευθέως στη σεξουαλική γοητεία και την ομορφιά των σωμάτων των μαύρων γυναικών. Το πρόσφατο βιντεοκλίπ των Salt-N-Pepa για το «Εκφράσεις» έχει παρόμοια θεματολογία, προσπαθεί όμως περισσότερο να ενθαρρύνει τις νεαρές γυναίκες να είναι αυτόνομες.

Η έμφαση που δίνουν οι Salt-N-Pepa στη σωματική ελευθερία, με κύριο παράδειγμα την εστίαση στους πισινούς τους, δεν είναι τυχαία. Με τη μαύρη, σωματική και σεξουαλική υπερηφάνεια που εκπέμπουν, οι γυναίκες αυτές (όπως και άλλες μαύρες ράπερ) απορρίπτουν την αισθητική ιεραρχία, η οποία περιθωριοποιεί τις μαύρες γυναίκες. Η λαϊκή κουλτούρα των μαύρων χαρακτηρίζεται από μια μακρά ιστορία χορών και τραγουδιών που υμνούνε τους μεγάλους πισινούς τόσο των αντρών όσο και των γυναικών –αναφέρουμε, για παράδειγμα, τους χορούς The Bump και Doοkey Butt και, πιο πρόσφατα, τη μεγάλη επιτυχία «Da Butt» («Ο πισινός») των E.U., το βιντεοκλίπ της οποίας σκηνοθέτησε ο Spike Lee. Αυτή η απροκάλυπτη εστίαση στα οπίσθια εναντιώνεται στους κυρίαρχους ορισμούς για το τι συνιστά ένα σεξουαλικά ελκυστικό γυναικείο σώμα. Η αμερικανική κουλτούρα, αν λάβουμε υπόψη ποιες γυναίκες θεωρούνται σύμβολα του σεξ, αποδίδει μεγάλη σημασία στα μακριά λεπτά πόδια, στους στενούς γοφούς και στα σχετικά μικρά οπίσθια. Η συντριπτική πλειοψηφία των λευκών γυναικών ηθοποιών στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο, των μουσικών, ακόμα και των ελάχιστων μαύρων φωτομοντέλων, ταιριάζουν σε αυτή την περιγραφή. Σύμφωνα με την αισθητική ιεραρχία του γυναικείου σώματος στην αμερικανική μέινστριμ κουλτούρα, με ειδική αναφορά στα οπίσθια και τους γοφούς, πολλές μαύρες γυναίκες βρίσκονται κάπου κοντά στον πάτο. Σε αυτό το πλαίσιο, το ραπ και το βιντεοκλίπ των Salt-N-Pepa αντιστρέφουν την αισθητική ιεραρχία που καθιστά τα σώματα των μαύρων γυναικών μη ελκυστικά σεξουαλικά.