Θεόφιλος Τσώρης, Ήταν μια καλή απόδραση

Ήταν μια καλή απόδραση δε νομίζεις;
Τρεις κωλοτούμπες στον αέρα και
—έξω απ’ το συρματόπλεγμα
Πέρα στα βουνά, έξω απ’ το συρματόπλεγμα
Ήταν μια καλή απόδραση.
—Παίχθηκε και στο σινεμά της γειτονιάς

Ηρωικά αποδράσαμε έτσι δεν είναι;
Φορέσαμε τη σωστή στολή
και τα γυαλισμένα παπούτσια
Καθόμασταν και το τραγουδάγαμε
σαν τα γλαροπούλια σε οίστρο.
Ήταν μια φίνα απόδραση

Κάπου προς τη μέση όμως είδαμε
τον Τζο το δεσμοφύλακα που έβλεπε
τηλεόραση και σηκωνόταν κάθε μέρα για δουλειά
στις 8
Δεν πήγε πουθενά ο Τζο

Ήταν μια ωραία απόδραση
—καθώς είδαμε τα κάγκελα να κατεβαίνουν
—απ’ το τέλος του δρόμου
Ήταν μια σπουδαία απόδραση
—χωρίς τέλος
—όταν σφηνώθηκε η χειροπέδα στο χέρι μου.

Στραβώσαμε την κόρνα του συσσιτίου
και έκανε άλλο ήχο
και όλοι μας τραγουδήσαμε το εμβατήριο
παράφωνα
γιατί ήμασταν ελεύθεροι˙ νομίζαμε

Φύσηξε το αεράκι απότομα
—απ’ την τελευταία απόδραση
—και έπρεπε να φύγουμε κι από κει.

Ina Kutulas, Χαμένος πόντος στο λεξοκέντημα των εσωφρενικών εξωρούχων (Μέρος Α’)

–

«Η φενάκη πως θα μπορούσαμε όντως να περιμένουμε απ’ τους άλλους

να μας δείξουν τον αληθινό τους εαυτό έτσι ώστε τελικά να έχουν την ανοχή μας…,

σ’ αυτό βρισκόταν ένας απ’ τους λόγους του αφανισμού μας.»

Pavlos Angelopoulos, 1987

Δεν θα είχε κανένα νόημα να γράψω για τον Matthias Baader-Holst, εάν ήταν να διηγηθώ απλά και μόνο τα παλιά: για ποιο λόγο, πώς και γιατί έπεσε στις ράγες του τραμ, πώς ήταν εμφανισιακά, πώς μιλούσε, τι έλεγε, πόσο πλήρωνε για το γκάζι, εάν ο λογαριασμός του γκαζιού είχε κάποια σχέση με το γεγονός ότι εμφανιζόταν συχνά φορώντας αντιασφυξιογόνα μάσκα. Αναρωτιέμαι, λέω στον εαυτό μου: οι συνεχείς εμφανίσεις του, συχνά φορώντας αντιασφυξιογόνα μάσκα, ΕΧΟΥΝ άραγε κάποια σχέση με όσους φόραγαν αντιασφυξιογόνες μάσκες στις 26 Σεπτεμβρίου ή στις 9 Δεκεμβρίου 2012 στην Αθήνα, με την άοπλη κοπέλα που φόραγε κόκκινη μπλούζα στις 25 Σεπτεμβρίου 2012 στη Μαδρίτη, όταν οι αστυνομικοί τη χτύπησαν με τα γκλομπ, τη γράπωσαν και την έσυραν μακριά; Αν το θέλει, οποιοσδήποτε στον κόσμο μπορεί να τα παρακολουθήσει, κάθε μέρα, και να δει τι σχέση έχουνε όλα αυτά με τον Baader.

Θα ’θελα να γράψω για τη Σοφία στη θεατρική σκηνή Sophiensaele της Αθήνας του Spree¹ τη μέρα που η Σάνια ήρθε στο Βερολίνο απ’ τη Σόφια. Θα ’θελα να γράψω για τον Νέλσον Μαντέλα και τη Μαντάλα. Θα ’θελα να καταβροχθίσω ξανά κοτόπουλο μπούτι δίπλα στο μπόιλερ. Θα ’θελα να γράψω για μένα και τον Baader˙ στεκόμασταν μπροστά από μία καστανιά, ανθισμένη, ο Baader κι εγώ τυλιγμένοι με μια κουρτίνα-νυφικό πέπλο, κάτω απ’ το στέμμα που σχημάτιζε το δέντρο της Άννα Φρανκ. Τη μέρα που έγραψα γι’ αυτό, η Άννα Μαρί Φρανκ μπλέχτηκε στο κείμενό μου, τη μέρα που η καστανιά έριξε τους καρπούς της σαν να ήταν ρουκέτες, τη μέρα που πυροβόλησαν τους διαδηλωτές στη Μαδρίτη με πλαστικές σφαίρες, τις μέρες που εμπόδισαν τους διαδηλωτές να φτάσουν στα κοινοβούλια, τις μέρες που τα κοινοβούλια πρόδωσαν τους διαδηλωτές, τις μέρες που ξέσπασε η καταιγίδα, τις μέρες που η Άννα Μαρί Φρανκ έμεινε στο Άουσβιτς, την εποχή της ιουδαϊκής πρωτοχρονιάς, την εποχή του Γιομ Κιπούρ, την εποχή της γιορτής της σκηνοπηγίας, την εποχή που έσκαγαν τα αγκαθωτά τσόφλια των καρπών της καστανιάς, όταν έπεφταν στο έδαφος, την εποχή που η Μήδεια έπρεπε να κάνει μια στροφή εκατόν ογδόντα μοιρών στη χώρα των μήντια, για ν’ αντικρίσει επιτέλους τα παιδιά της, που είχε σκοτώσει με τα ίδια της τα χέρια. Η Μήδεια φορούσε ένα μακρύ φόρεμα. Η Μήδεια μου κίνησε το ενδιαφέρον. Ο Baader φορούσε μια στολή καμουφλάζ και λόγω αυτής τραβούσε τα βλέμματα, δύο αστυνομικοί τον σταμάτησαν λόγω «εξεζητημένης ένδυσης», τη μέρα που ήταν ελεύθερη η είσοδος στα μουσεία, τόσο ελεύθερη όσο η είσοδος σε μια διαδήλωση, κι ο Baader φοράει πάλι τη στολή καμουφλάζ κι εγώ, για μια ακόμα φορά, το μπαντερονυφικό. Όλ’ αυτά τα κρατώ στο χέρι και δεν έχω τίποτα να χάσω παρά μόνο την αντιασφυξιογόνα μάσκα μου.

Ina Kutulas, Χαμένος πόντος στο λεξοκέντημα των εσωφρενικών εξωρούχων (Μέρος Β’)

Η εγκυμοσύνη μου πήγε περίφημα. Πιθανώς επειδή ο Baader ενθάρρυνε να ντύνομαι εξεζητημένα, επειδή με άγγιξε με το νύχι του μικρού δαχτύλου του, πιθανώς λόγω της ιστορίας μας κάτω απ’ τη σκηνή που είχαμε φτιάξει από κουρέλια, λόγω του κουτιού με τα ραπτικά, με τα οποία ράβαμε τα λόγια που έβγαιναν απ’ τα στόματά μας, τον Σεπτέμβριο του 1985, όταν η μπανιέρα στην Prenzlauer Allee έγινε μπαανιέρα κι ύστερα δεν επέστρεψε ποτέ στην προηγούμενη χρήση της, λόγω της πόρτας ασφαλείας στο κλιμακοστάσιο που ο σκουριασμένος μεντεσές της άφησε χρώμα στα δάχτυλα του Baader. Τρώγαμε κοτόπουλο μπούτι στα όρθια δίπλα στο μπόιλερ και κάθε νύχτα ακούγαμε τραγούδια της Γιάννα Μπιτσέφσκαγια, είχαμε κρύα μανταρίνια στο ψυγείο, αρακά με παστράμι, δεν υπήρχε νιπτήρας αλλά δύο νεροχύτες κι ένα μονό κρεβάτι. Είχαμε γαλακτοκομικά κι αόρατη γραφή από γάλα κι ένα μπλάνκο. Ξαπλώναμε στις αχτίδες φωτός που έριχνε πάνω μας απ’ απέναντι το Πλανητάριο, απ’ το εσωτερικό του ανατιναγμένου αεριοφυλάκιου όπου θάβαμε τα έγγραφα, τα χέρια μας ο ένας στην τσέπη του άλλου. Ψηλαφούσαμε τις τρύπες, τις κακοραμμένες ραφές, τις λωρίδες από χαρτί βελουτέ, κρεπ και περιτυλίγματος. Σφραγίσαμε τη σιωπηλή συμφωνία μας με λίγο χρώμα απ’ το μπουρί της σόμπας.

Δεν συνάντησα ποτέ άλλον άνθρωπο που να μην ακολουθεί κανέναν κανόνα ένδυσης με τέτοιο βαθμό συνέπειας, κάποιον που να χορεύει με τέτοιον τρόπο εκτός ρυθμού, κάποιον που να ακυρώνει κάθε ματαιοδοξία, κάποιον που να βάζει και να βγάζει ρούχα με τέτοιον τρόπο –στην πραγματικότητα δεν είχε ρούχα αλλά τα φρόντιζε για λίγο καιρό, αυτά εμφανίζονταν κάποια στιγμή μαζί του κι ύστερα εξαφανίζονταν και πάλι. Βασικά ήταν πάντα απλώς γυμνός και ο δημοκρατικότερος όλων σ’ αυτή τη δημοκρατία. Υπονόμευε σταθερά και διαρκώς τις υπαγορεύσεις της βιομηχανίας ένδυσης. Για μια βδομάδα σχεδόν ήταν ο προσωπικός μου οίκος μόδας, ο στιλίστας μου, το ρουχάδικό μου³. Έφτιαξε για μένα μια ινδιάνικη σκηνή. Μου φώναζε «Σκουάου!» Έλεγε: «Χόουχ!» Ψαλίδιζε τα δείγματα ψεύτικης γούνας που είχα στη βαλίτσα μου. Χρησιμοποιούσε ξηλωτήρι, δακτυλήθρες, ρουλέτα μοδιστρών. Μουντζούρωνε τα σκίτσα μου. Προσπαθούσε να μιμηθεί τον Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ. Έγλειφε το καρμπόν και το λαδόχαρτο και το χαρτί μιλιμετρέ και το χαρτί ζωγραφικής και τα επετειακά γραμματόσημα απ’ το παγκόσμιο πρωτάθλημα νέων. Σχεδίαζε το πατρόν ενός παλτό με βάση το φιλί του Κλιμτ. Χρησιμοποιούσε με λάθος τρόπο το ανοιχτήρι. Έδειχνε πώς είναι αδύνατο ν’ αυτοκτονήσει κανείς με πινέζες, φυσοκάλαμα και στερεωτικό. Ζητούσε ψαρόκολλα και κόλλα κουνελιού, την Ειρήνη, ρητίνη και χολή βοδιού. Άφηνε ξανά και ξανά τη λέξη Sprelecart⁴ να λιώνει στη γλώσσα του. Μου συνέβαινε. Έκανε τατουάζ στις πλαστελίνες μου με τη βελόνα χάραξης. Έβγαινε απ’ τα ρούχα του, μου πρόσφερε τις υπηρεσίες του σαν φωτιστικό τραπεζιού, ξεπατίκωνε σχέδια, έραβε στο διαβατήριό μου το άρωμα της ζωής του με σταυροβελονιά και κομποβελονιά. Εξαφανιζόταν. Άφηνε το νερό να τρέχει. Εμφανιζόταν και πάλι.

Ina Kutulas, Στο σπίτι του »Μatthias« BAADER Holst

Φωτογραφίες της Ina Kutulas από το εξωτερικό της τελευταίας κατοικίας του »Μatthias« BAADER Holst
στη γειτονιά Prenzlauer Berg του Βερολίνου.

»Μatthias« BAADER Holst, φεμινιστικά τριαξονικά

να καταστρέφεσαι να εξευτελίζεσαι πριν να είναι πολύ νωρίς για πόλεμο η πρωινή αδιαθεσία η κατοχή μιας ηλεκτρικής καρέκλας: αυτός που κυβερνά το καλό μέσα στους ανθρώπους υπερασπίζεται την τιμή του: μία εξολόθρευση μακριά
αβοήθητος στα νύχια της γραμμής μπαϊκάλ-άμουρ¹ ψάχνοντας στη σκόνη του δρόμου: η όψη των αστεριών από την μπάουτσεν² και την κανόσα³ το σπίτι της παιδικής σου ηλικίας: κατοικημένο απ’ τους κροπότκιν και κιντλ⁴ ό,τι μέσα απ’ τα δάχτυλά μας θρυμματίζεται: μητρική συμβουλή ή φόνος του πατρός ορδές μογγόλων στον δρόμο για τη σχολική σίτιση ευρήματα που λένε: μόνος///πάντοτε γηραιότερος νιώθεις νεότερος απ’ τη λίθινη εποχή: απεικόνιση του κακού «η ίδια ομάδα αίματος με το ντόπερμαν του δικτάτορα». και χτυπημένοι απ’ τη ζωή πήγαμε να παίξουμε μέχρι να μη μείνει τίποτα μέχρι ν’ αρχίσουμε να κλαίμε πάνω σε σωρούς φεμινιστικού ταχυδρομείου.

1. BAM (Baikal-Amur Mainline): Σιδηροδρομική γραμμή η οποία κατασκευάστηκε ως εναλλακτική διαδρομή του Υπερσιβηρικού.
2. Bautzen: Πόλη της ανατολικής Σαξονίας.
3. Canossa: Πόλη στην Emilia-Romagna της Ιταλίας.
4. Berliner Kindl: Βερολινέζικη μπύρα. Το λογότυπό της απεικονίζει ένα παιδί να βγάζει το κεφάλι του μέσα από ένα ποτήρι μπύρας.