Nathan Trantraal, Αγοράζω χρυσό

Something’s in the water
And if I gotta brown-nose for some gold
I’d rather be a bum than a motherfuckin’ baller

Kendrick Lamar, “King Kunta”

Αναρωτιέμαι αν είμαι ο μόνος
βραβευμένος ποιητής
που αναγκάζεται
να κλέβει καλώδια χαλκού
για ένα πιάτο φαγητό
Είμαι μάλλον ο μόνος
που αναγκάζεται να περπατήσει
απ’ το αεροδρόμιο του Κέιπ Τάουν
μέχρι το Λάβις
μετά το Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Ποτσεφστρούμ
επειδή δεν έχει λεφτά να πάρει συγκοινωνία ή ταξί
Εγώ είμαι που ζούσα στο Άμστερνταμ
ως writer in residence
όμως όταν επέστρεψα αναγκάστηκα
να βάλω ενέχυρο τις χρυσές αλυσίδες
που η φίλη μας η Ανεμαρί
είχε κάνει δώρο στη γυναίκα μου

Τ’ όνομά μου είναι στα χείλη
όλων στα ΑΓΟΡΑΖΩ ΧΡΥΣΟ
και στις βιβλιοθήκες των πλουσίων
στο προάστιο του Οράνιεζιχτ
Τ’ όνομά μου είναι στα πολιτιστικά των εφημερίδων
και στις αποδείξεις των ΜΕΤΡΗΤΑ ΤΩΡΑ

Παίρνω βραβεία κι έχω σεβασμό
κάτι πολύ σημαντικό γι’ αρκετούς
κι όμως μια Τετάρτη
μια μέρα σαν κάθε άλλη
στέκομαι στο σαλόνι κρατώντας
ένα βραβείο στο χέρι
και ρωτάω τη μητέρα μου: «Τι λες, μάνα,
είναι χάλκινο ή μπρούντζινο;»
Αν είναι χάλκινο, μας δίνει λίγες μέρες φαγητό
αν είναι μπρούντζινο, δεν μετράει μία.

Μετάφραση από τα κάαπς: Peter Constantine

Jazra Khaleed, Η λέξη από γάμα

Μεγάλη Έκρηξη τι είναι, μια ακόμα θεωρία;
Λες να υπήρξε σύμπαν δίχως αστυνομία;
Πλανήτης δίχως βία, αστέρι δίχως δυστυχία;
Από τη μήτρα πέσαμε γυμνοί στη μαύρη τρύπα
που λέγεται Ελλάς˙ μας έμαθε καλά τα κόλπα:
Να ’κονομάς απ’ ό,τι αγαπάς, μετά να το πετάς,
τους ισχυρούς να γλείφεις, μπρος τους να σιωπάς,
τους πιο μικρούς να ξεζουμάς, να τους πατάς,
να μην αντιμιλάς στον μπάτσο, στον παπά.
Α πα πα, εμείς δεν κάνουμε τέτοια πράγματα,
ρήτορες ρυπαροί, ρίμες ρίχνουμε κατά ρυπάς,
η πόλη μοιάζει ρινγκ: ορμάς, χτυπάς, μετά μιλάς˙
μπράβοι την είδανε Τζον Γουίκ, σφαίρες πέφτουνε βροχή,
οι δρόμοι γλιστεροί, ομπρέλα ψάχνουμε σαν τη Ριρή.
Στο εθνικό αφήγημα θα ’μαστε πάντα μπελάς,
απ’ την Ελλάδα πιο πολύ μισούμε την ΕΛ.ΑΣ.

Βάνδαλοι γεννηθήκαμε, το λες κάπως και κάρμα,
η πρώτη λέξη που ’παμε ήταν από γάμα.
Ρήτορες γεννηθήκαμε, το λες κάπως και θαύμα,
η πρώτη λέξη που ’παμε ήταν από γάμα.

Τα παιδιά απ’ τη γειτονιά έχουν ψυχολογικά,
πέσαν πάλι στον κουβά και ζητάνε δανεικά,
γιατί πόνταραν στο ματς μέχρι και το φιούελ πας,
κι ας τους είπε η γιαγιά να κρατήσουν λίγο κας,
να ’χουνε να ζεσταθούν, όταν πιάσει ο χιονιάς.
Τώρα ψάχνουν ένα μπιτ για να πούνε τα δικά τους,
μήπως βάλουν σε σειρά με τις λέξεις τα μυαλά τους,
μα οι μπάτσοι βάλαν χτες στη φυλάκα τον ντιτζέι τους.
Τα παιδιά απ’ τη γειτονιά είναι φάρα αντιφά,
ναι, τα τάξανε μικρά στων βανδάλων τη γενιά˙
άλλες ράτσες, ίδιες φάτσες, ίδια έχουνε μυαλά,
τα δικά τους τα γραπτά είναι πάνω στα μπετά.
Απ’ τα ρολά κυλά μπογιά, χολή στάζει το στόμα,
στο παντελόνι μπάλωμα, κάτω απ’ τα νύχια χρώμα˙
τ’ όνομα δυσανάγνωστο, το στιλ ωστόσο άρρωστο,
το άτιτιουντ ανάρμοστο, η πειθαρχία κάτι άγνωστο.

Βάνδαλοι γεννηθήκαμε, το λες κάπως και κάρμα,
η πρώτη λέξη που ’παμε ήταν από γάμα.
Ρήτορες γεννηθήκαμε, το λες κάπως και θαύμα,
η πρώτη λέξη που ’παμε ήταν από γάμα.

ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ: Ronelda Kamfer & Nathan Trantraal

Από τα γκέτο του Κέιπ Τάουν, οι Ronelda Kamfer και Nathan Trantraal, δύο από τις πιο τραχιές ποιητικές φωνές της Νότιας Αφρικής, γράφουν για την καθημερινότητα της εργατικής τάξης μετά το απαρτχάιντ, για όσους και όσες παρέδωσαν τα όπλα και επέστρεψαν «στις καλύβες [τους]/ δίπλα στους λάκκους με το μολυσμένο νερό», για κορίτσια που μπαίνουν σε συμμορίες και για ράσταμεν που στρίβουν τσιγαριλίκια με σελίδες της Βίβλου, για μανάδες που κάνουν «ενάρετες κομπίνες» και για γκάνγκστερ που γίναν θρήσκοι. Άλλοτε με χιούμορ και άλλοτε με πικρία, μα πάντοτε με –ενίοτε σκληρό– ρεαλισμό αφηγούνται ιστορίες από το περιθώριο της νοτιοαφρικανικής κοινωνίας, πλέκοντας στα ποιήματά τους φωνές, μνήμες και μαρτυρίες του πολυεθνικού προλεταριάτου. Δύο ποιητικές συλλογές σε μία έκδοση˙ αυτό είναι το πρώτο βιβλίο που μεταφράζεται στα ελληνικά από τα κάαπς, τη γλώσσα που μιλούν οι έγχρωμοι πληθυσμοί του Κέιπ Τάουν.

Μετάφραση από τα κάαπς: Peter Constantine
Επιμέλεια: Βίκτωρας Ηλιόπουλος, Jazra Khaleed, Ελένη Μπούρου
Σελιδοποίηση και εξώφυλλο: David Moore

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του περιοδικού ΤΕΦΛΟΝ.

ΝΕΑ ΕΚΔΟΣΗ: Jazra Khaleed, «Προλεποίηση»

Στο τέταρτο ποιητικό βιβλίο του ο Jazra Khaleed γράφει για τον φόβο που είναι «ο γύπας της ελληνικής δημοκρατίας», για «τη ζωή που έχει γίνει κουπόνια», για νοίκια που «μοιάζουν κηδειόχαρτα», αλλά και για όσες κάνουν «αντίφα όνειρα» και «ονειρεύονται να σβήσουν οι μπλε φάροι», για όσους «βαγόνια βάφουν βράδυ μες στις σκιές» και «δεν ψήνονται να ζουν ζωές δανεικές». Εξαπολύει μια έμμετρη επίθεση ενάντια στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης, στην επιτήρηση και τις πειθαρχήσεις, σατιρίζει τον μισανθρωπισμό των μικροαστών, βάζει στο κέντρο της ποίησής του την πολυεθνική εργατική τάξη, «που έχει γλώσσα λογχωτή, γροθιά θαυματουργή».

Επιμέλεια και τυπογραφικές διορθώσεις: Κυό Κ.
Σύμβουλος ομοιοκαταληξιών: λΑΜΠΕΡΟύΚ
Φωτογραφίες: Σίλβια Τσομπανάκη
Σελιδοποίηση και εξώφυλλο: David Moore

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του περιοδικού ΤΕΦΛΟΝ.

Luisina Gentile, Περί σύγχρονης αργεντίνικης ποίησης

Όταν πρόσφατα βρέθηκα ενώπιον του ερωτήματος αν υπάρχει σύγχρονη αντεργκράουντ αργεντίνικη ποίηση, σκέφτηκα πως δεν ήμουν η πλέον κατάλληλη να απαντήσω, κυρίως επειδή έχω σημαντικές αμφιβολίες για το τι σημαίνει «σύγχρονη αργεντίνικη ποίηση», τι σημαίνει καθεμία από αυτές τις τρεις λέξεις. Ωστόσο, να που τώρα γράφω γι’ αυτήν, ακριβώς επειδή όσα θα πω είναι πράγματα που δεν θα βρείτε σε καμία ακαδημαϊκή μελέτη, ούτε σε αναλύσεις ούτε σε δημόσιες συζητήσεις (που, φυσικά, υπάρχουν σε πληθώρα).

Αργεντινή. Η Αργεντινή είναι μια χώρα στο νοτιότερο άκρο της Νότιας Αμερικής. Είναι μια λατινοαμερικανική χώρα και, ως τέτοια, μια εντελώς πτωχευμένη (και χρεωμένη) χώρα. Μια χώρα που πριν από μερικά χρόνια έλαβε το μεγαλύτερο δάνειο στην ιστορία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, για το οποίο δεν χρειάζεται να εξηγήσω πολλά σ’ εσάς στην Ελλάδα.

Αν είσαι ποιήτρια ή ποιητής στην Αργεντινή, δεν έχεις μέλλον. Δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα να βγάλεις χρήματα. Και επειδή η ποίηση –όπως σχεδόν παντού– θεωρείται ήσσονος σημασίας τέχνη (θεωρείται, δηλαδή, πως δεν πουλάει, πως δεν έχει μαζική απεύθυνση κ.ο.κ.), αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να «δοξαστείς» μέσω αυτής, σε μια εποχή όπου η δόξα συχνά λειτουργεί ως κίνητρο για όσες δραστηριότητες ή επαγγελματικές ενασχολήσεις δεν θα σου αποφέρουν πολλά περισσότερα από ένα φτηνό μπουκάλι κρασί. Στην Αργεντινή, όμως, δεν θέλει και πολλά για να γίνεις ποιητής (ακόμη και ένας από τους καλύτερους στον κόσμο). Θα μπορούσα να πω ότι οποιοσδήποτε, αν έχει κατ’ αρχάς την όρεξη, μετά την αυτοπεποίθηση και, τέλος, κάποια μορφή επιμονής, μπορεί να γίνει και να παραμείνει ποιητής.